Czym są stale stopowe
Stale stopowe są to stale, które poza żelazem i węglem oraz zwykłymi domieszkami (Mn, Si, P, S, Cu) zawierają inne celowo wprowadzone składniki lub podwyższone zawartości manganu i krzemu. Składniki te noszą nazwę dodatków stopowych, które oddziałowując na węgiel, żelazo i wzajemnie na siebie powodują zmiany w strukturze i własności stali.
Mogą one występować w stali pod różnymi postaciami:
- w roztworze stałym,
- węglików,
- wtrąceń niemetalicznych,
- związków międzymetalicznych,
-w postaci wolnej
Decydujący wpływ na własności stali z powyższych postaci ma występowanie dodatków w postaci roztworu stałego oraz węglików. Poprzez wprowadzenie dodatków stopowych uzyskuje się materiały posiadające:
- wymagane własności fizyko-chemiczne,
- wysoką twardość i odporność na ścieranie,
- wysokie własności mechaniczne,
- wysokie własności technologiczne,
- lepszą hartowność.
Oznaczenia oraz wpływ pierwiastków na własności stali stopowych:
W – wolfram: nadaje drobnoziarnistość, zwiększa hartowność, twardość i odporność na zużycie
V – wanad (F): przeciwdziała rozrostowi ziarna w wysokich temperaturach, zwiększa głębokość hartowania
Cr – chrom (H): zwiększa twardość stali, odporność na ścieranie, rozdrobnienie ziarna, polepsza hartowność
M – mangan (G): polepsza hartowność, zwiększa wytrzymałość na rozciąganie i odporność na uderzenia
S – krzem: polepsza własności mechaniczne
L – molibden (M): zwiększa hartowność, zmniejsza kruchość odpuszczania
K – kobalt: stosowany w stalach szybkotnących zwiększa trwałość ostrza
N – nikiel: polepsza hartowność, własności mechaniczne
Ti – tytan: przeciwdziała rozrostowi ziarn
P – grupa: chrom+nikiel+wanad
Z – grupa: krzem+chrom+wolfram
A – wyższa jakość stali
Są to stale droższe od stali węglowych i stosowane są wtedy, gdy nie mogą być użyte stale węglowe.